Misschien heb je wel eens gemediteerd, of heeft iemand je aangeraden om het eens een keertje te gaan doen.
En je komt dan terecht uit bij vragen als: ‘waarom mediteren mensen’? en ‘is mediteren gezond?’
In dit artikel gaan we daarom de voordelen van mediteren wetenschappelijk bekijken.
Wat is mediteren nou eigenlijk?
Meditatie is een oefening die al duizenden jaren bestaat. In het begin werd meditatie gebruikt om toegang te krijgen tot heilige of mystieke krachten in het leven, maar vandaag de dag speelt dat niet meer zo.
Nu doen mensen het vaak voor andere redenen. Vaak is dat als ontspanning of om stressklachten te verhelpen.
Tijdens meditatie probeer je om je aandacht op één punt te focussen. Je laat je dus niet afleiden door die eindeloze stroom gedachten die de hele dag door je hoofd raast.
Die focus vinden is ongelofelijk lastig, zeker voor beginners. Heb je het al eens geprobeerd? Lees hoe je kunt mediteren.
Mediteren heeft mogelijk positieve effecten op zowel lichaam als geest. De voordelen van meditatie zijn ook wetenschappelijk onderzocht.
Dit zijn de 10 bewezen voordelen van meditatie
#1 Meditatie vermindert stress
Stress is één van de grootste redenen dat mensen meditatie doen. Ze worden vaak door vrienden, familie of zelfs een huisarts gewezen op de mogelijke gevolgen van stress en de manier waarop meditatie kan helpen.
En dat is niet zonder reden.
Stress veroorzaakt ongelofelijk veel schade in ons lichaam, onder andere als gevolg van de aanmaak van cytokines. Dat zijn ontstekingschemicaliën die vrijkomen als je veel stress ervaart,
In een studie naar de effecten van mindfulness meditatie, kwam onderzoekers erachter dat deze ontstekingsreactie als gevolg van stress aanzienlijk verminderde.
De deelnemers aan het onderzoek volgden een 8 weken durend Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) programma.
Een ander onderzoek onderzocht de effecten van mindfulness meditatie op het werk. Ook hier bleek dat mensen minder stress ervaarden als ze acht weken lang meditatieoefeningen deden via een app.
Andere gevolgen van langdurige stress zijn onder andere depressie, angstklachten, somberheid en futloosheid.
Als je op dit moment deze klachten ervaart, kun je dus – in overleg met je dokter – een paar weken MBSR proberen.
#2 Meditatie vermindert angstklachten
Angst is vaak een gevolg van een teveel aan stress, en soms leiden angsten tot extra stress.
Een onderzoek onder 1300 deelnemers ontdekte dat meditatie bijdraagt aan het verminderen van angst. De grootste winst werd behaald in de groep met de meeste angst.
Andere onderzoeken, zoals deze, zagen een grote impact op mensen met een gegeneraliseerde angststoornis. In deze groep merkten de onderzoekers op dat deelnemers minder angstig waren, een beter zelfbeeld hadden en beter waren in het omgaan met de angstklachten.
#3 Meditatie helpt je bij het reguleren van emoties
Hoe je naar jezelf kijkt bepaalt voor een groot deel hoe je interacties zijn met de wereld. Heb je een negatief zelfbeeld, dan zie je de wereld op een andere manier dan wanneer je een positief zelfbeeld hebt.
Depressie en een negatief zelfbeeld komen vaak samen. In een onderzoek naar de effecten van meditatie, ontdekten onderzoekers dat in de groep van 3.500 participanten, een groot aantal deelnemers minder depressieve klachten had na het doen van meditatie.
Ook het zelfbeeld kan verbeteren tijdens en na meditatie.
Zoals ook vermeld bij #1, heeft dit onder andere te maken met de vermindering van het aantal cytokines in je bloed als je mediteert. Die hebben namelijk ook invloed op je stemming en emoties.
Lees ook: Negatief denken doorbreken lukt alleen als je hiermee stopt
#4 Meditatie verhoogt je zelfbewustzijn
Meditatie en yoga zijn beiden activiteiten waarbij je het zelfbewustzijn vergroot. Dat heeft onder andere te maken met drie oefeningen die je doet.
- Focus van je aandacht
- Het creëren van een staat van ontspanning
- Het ontwikkelen van mindfulness
Zelfbewustzijn is bijzonder nuttig. Het helpt je bijvoorbeeld bij het herkennen van:
- Gedachten die negatief zijn over jezelf
- Gedachten die negatief zijn over anderen
- Onlogische sprongen waardoor je op verkeerde conclusies uitkomt
- Patronen in je gedrag en handelen die destructief zijn
Ook interessant: een groep die twee weken lang mindfulness meditatie deed via een app, ervaarde na de training minder gevoelens van eenzaamheid en verbeterde het sociale contact.
#5 Meditatie verbetert je aandachtsspanne
Heb je moeite met concentreren? Ook daar kan meditatie bij ondersteunen.
Het doen van focus-gerichte meditatie helpt je om je aandachtsspanne te verbeteren. Iets dat je misschien goed kunt gebruiken tijdens werk, studeren of lange gesprekken met je partner.
Zo laat een onderzoek onder beginners in meditatie zien dat een kort audiobestand van slechts tien minuten mindfulness meditatie leidt tot meer aandacht en precisie bij het uitvoeren van bepaalde taken.
Andere onderzoekers beweren dat gedachtedwaling het gevolg is van het gedrag van bepaalde neuronen in je hersenen, in het zogenoemde standaardmodusnetwerk.
Zij zien voldoende bewijs dat dit gedrag van neuronen afgeleerd kan worden door meditatie te gebruiken.
Interessant feitje: wist je dat als je 8 weken lang, 13 minuten per dag mediteert, dat je meer aandacht en een beter geheugen krijgt?
#6 Meditatie heeft mogelijk een effect op je geheugen
Je geheugen verliezen is één van de naarste gevolgen van ouder worden. Maar wist je dat leeftijdgebonden geheugenverlies minder kan worden door een bepaalde vorm van meditatie te doen?
Kirtan Kriya is een meditatietechniek uit Kundalini Yoga waarbij je de klanken Saa Taa Naa Maa zingt. Ondertussen doe je met je hand bepaalde vingerbewegingen, een zogenaamde mudra.
Zo doe je de mudra: Bij Saa houd je het topje van je duim tegen die van je wijsvinger gedrukt, Bij Taa tegen je middelvinger, bij Naa je ringvinger en bij Maa je pink. Dit blijf je twaalf minuten herhalen, de gemiddelde lengte van één sessie bij deze vorm van meditatie.
Bekijk de meditatie zelf, of doe ‘m een keertje mee
#7 Meditatie maakt je compassievol
Er zijn tientallen vormen van meditatie en allemaal kunnen ze je helpen om meer compassie te ervaren.
Maar er is één vorm die er met kop en schouders bovenuit steekt:
Metta meditatie.
Deze meditatie staat ook wel bekend als loving-kindness meditatie, of liefdevolle vriendelijkheidsmeditatie.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die deze vorm van meditatie doen, meer mededogen hebben voor anderen en meer compassie ervaren.
De hoeveelheid compassie die je ervaart is afhankelijk van de frequentie en de duur die je metta meditatie beoefent. Hoe vaker en langer je mediteer, des te meer compassie je ervaart.
Een onderzoek onder studenten liet zien dat drie keer per week voldoende is om binnen vier weken meer positieve emoties, interpersoonlijke interacties en empathie voor anderen te ervaren.
Lees ook: Compassietraining: met MBCL naar een leven vol compassie
#8 Meditatie laat je beter slapen
Niet kunnen slapen is ontzettend vervelend in onze samenleving. Onze kalenders zitten namelijk propvol en één slapeloze nacht kan al invloed hebben op de rest van je week.
Volgens onderzoekers helpt mindfulness meditatie mensen die chronische slapeloosheid ervaren. Zo blijven ze langer in slaap en worden slaapproblemen minder ernstig.
Ook interessant: yoga nidra is een liggende vorm van meditatie die je voor het slapen kunt doen. Ook die meditatievorm werkt bijzonder goed. Ik heb zelf nog nooit het einde van zo’n begeleide meditatie gehaald zonder in slaap te vallen 😉
–> 20 tips om vandaag nog beter te slapen
#9 Meditatie draagt bij aan pijn- en symptoomvermindering
‘Pijn is een emotie, en emoties kun je uitschakelen’. Je hoort mensen het wel eens zeggen, maar het zijn vaak die mensen die op dat moment zelf pijn geen hebben… 🙂
Stiekem hebben ze wel een beetje gelijk, trouwens. Want hoewel pijn geen knopje heeft wat je even kunt uitschakelen, kan je de sensatie van pijn wel verminderen met meditatie.
Mensen met chronische pijn gaven in een onderzoek naar mindfulness meditatie aan dat pijnklachten minder werden en de kwaliteit van leven beter werd.
Ook een andere meta-analyse naar meditatie kwam tot eenzelfde conclusie: meditatie kan de perceptie van pijn verminderen.
#10 Meditatie kan je bloeddruk verlagen
Een hoge bloeddruk kan leiden tot een verscheidenheid aan korte en lange termijn aandoeningen.
Een aantal interessante bevindingen in verschillende onderzoeken naar meditatie en hoge bloeddruk waren onder andere:
- 30 seconden lang diep ademhalen heeft al een positief effect (verlagend dus) op de bloeddruk
- Beoefenaars van meditatie hebben na 5 jaar een verbeterde kwaliteit van hart- en bloedvaten
- Diverse vormen van meditatie hebben eenzelfde effect op het voorkomen van hart- en vaatziekten.
Tips om deze voordelen te ervaren
Mediteren is niet eenvoudig. Gewoon stil zijn en niks doen is namelijk niet hetzelfde als mediteren.
In mijn artikel over mediteren lees je precies hoe je van start kunt als beginner.
Waarom het goed is om de juiste techniek te gebruiken? Omdat het effectiever werkt dan zomaar iets doen.
Een aantal tips om het meeste te halen uit je meditatiesessies zijn:
- Beoordeel jezelf niet tijdens en na het mediteren, omdat jezelf veroordelen juist stress veroorzaakt
- Bouw langzaam op. De meeste positieve resultaten in bovenstaande onderzoeken kunnen worden behaald met 12 of 13 minuten per dag.
- Bereid je voor op iedere sessie, bijvoorbeeld met deze stappen.
- Kies een vorm van meditatie die bij je past. Liggend, zittend, lopend of zingend zijn slechts enkele variaties.
- Volg een vaste routine. Mediteer bijvoorbeeld iedere ochtend voor je gaat ontbijten.
Conclusie
Als je sceptisch was toen je dit artikel opende, ben je nu misschien overtuigd dat meditatie meer voordelen had dan je dacht.
En het is bijzonder, toch?
Meditatie wordt al meer dan 5.000 jaar gedaan en pas sinds enkele jaren zijn de wetenschappelijke voordelen ervan bekend. Het zet je wel aan het denken. Want hoe zijn deze – soms zeer specifieke – technieken ooit bedacht, en waarom werken ze zo goed?
En jij?
Is jouw beeld van meditatie veranderd door het lezen van dit artikel? En op welke manier? Denk je dat mediteren gezond is voor jou?
Laat me weten of je zelf ervaring hebt met mediteren en of je enkele van deze voordelen herkent.
Ik lees het graag in de reacties onderaan dit artikel.
Veel geluk,
Martijn
