Soms lijkt het alsof onze moderne wereld altijd is geweest zoals hij nu is. Zeker als je jong bent en opgroeide in een wereld die doordrenkt is van technologie en nieuwe uitvindingen.
Maar op de enorme tijdlijn sinds het bestaan van de mens, is ons huidige technologische tijdperk slechts een stipje. En dat heeft gevolgen voor hoe we ons voelen in de huidige, steeds sneller ontwikkelende wereld.
Veel dingen die we tegenwoordig doen, gaan namelijk volledig in tegen onze eigen evolutie.
In dit artikel lees je over biophilia; een onderwerp dat voor iedereen belangrijk is.
Wat is biophilia?
De mens woont in goed geïsoleerd woningen, werkt in afgesloten kantoorruimtes en besteedt steeds minder tijd buitenshuis. En de tijd die we buiten doorbrengen, is vaak woon-werkverkeer binnen de stedelijke omgeving.
We leven steeds meer in een bubbel waar we gescheiden lijken te worden van de natuur. Maar dat levert problemen op. Steeds meer onderzoeken wijzen er namelijk op dat onze huidige manier van leven eigenlijk niet zo goed past bij het ‘mens-zijn’.
Daar komt de term biofilie om de hoek kijken. Deze term beschrijft een neiging die ieder mens in zich lijkt te hebben; de drang om een connectie met de natuur te ervaren.
Lees ook: Wildplukken: de ultieme startersgids voor beginners (2023)
Zonder die connectie kan de mens zich niet lang goed blijven voelen, en in plaats van positieve effecten te ervaren door nabijheid van de natuur, kan men negatieve effecten ervaren als gevolg van de loskoppeling van natuur.
Als je er over nadenkt, komt dat ook niet geheel uit de lucht vallen. Honderdduizenden jaren lang evolueerde de mens om zich beter binnen de natuur staande te houden. Daar zijn we letterlijk en figuurlijk voor gemaakt.
Nu hebben technologische ontwikkelingen ons op een ander spoor gezet, waardoor het soms lijkt alsof we de natuur uitgefaseerd hebben. Dat we daar nu problemen door ervaren, komt dan ook niet geheel onverwachts.
Wat betekent biofilie?
Philia, of filie, betekent ‘liefde voor’. Het woord bio staat voor alles wat natuurlijk is.
Biofilie is daarmee een term die onze liefde voor de natuur probeert te omschrijven.
De term werd populair nadat bioloog en schrijver Edward O. Wilson de term gebruikte in zijn boek Biophilia, in 1984. Hij omschreef biofilie als volgt: ‘de drang om je aan te sluiten bij andere vormen van leven.‘
Later schreef E. O. Wilson samen met Stephen R. Kellert het boek Biophilia Hypothesis. Hierin beschrijven ze samen de gedachten van grote denkers over het onderwerp biofilie.
Waarom is biophilia belangrijk?
Steeds meer onderzoekers tonen aan dat de natuur verrassende effecten op ons heeft.
Inwoners van Westerse landen zitten soms wel 90% per dag binnenshuis of op kantoor. Doen we dat iedere dag, dan verliezen we na verloop van tijd onze connectie met de buitenwereld.
Het vervelende is, is dat de connectie met de natuur geen primaire levensbehoefte is. Met andere woorden, als we het niet doen, gaan we er niet direct dood van, zoals dat wel zo is met ademhalen, eten en drinken.
Biofilie is daarom een zeer belangrijke term die iedereen zou moeten kennen. Een disconnectie met de natuur kan namelijk tot een aantal mentale en fysieke problemen leiden die niet altijd te herleiden zijn naar een gebrek aan natuur.
Door bewuster te worden van de voordelen die de natuur op onze mentale en fysieke gezondheid kan hebben, kunnen we ervoor kiezen om meer activiteiten buiten de deur te doen, zodat iedereen de kans krijgt om zich beter te voelen.
Wat is biofiel ontwerp?
Hoewel het natuurlijk geweldig zou zijn als we iedere dag een paar uur in de natuur konden doorbrengen, is de realiteit helaas anders. Kantoorwerk is nou eenmaal lastig te doen vanuit een bos.
Biophilic design is een concept dat probeert een middenweg te creëren door de gebouwde omgeving groener en natuurlijker te maken. Dat concept is overigens niet nieuw. Schilderijen van, en teksten over de 2.500 jaar oude Hangende Tuinen van Babylon bevatten mogelijk de eerste vermeldingen van biofilisch ontwerp.
Biophilic design probeert de gebouwde omgeving groener en natuurlijker te maken door er natuurlijke elementen in te verwerken. Dat kan op drie manieren.
Drie vormen van biofiel ontwerp
#1 Directe natuurlijke ervaringen
De natuur herbergt enkele kenmerkende eigenschappen die je in een biofiel ontwerp direct zou herkennen als natuurlijk. Voorbeelden zijn:
- Planten
- Dieren
- Water
- Weersomstandigheden
- Licht
- Natuurlijke landschappen (bergen, rotsen, valleien. etc.)
- Vuur
#2 Indirecte natuurlijke ervaringen
Na de voor de hand liggende natuurlijke ervaringen, zijn er ook afgeleide vormen die de natuur vertegenwoordigen. Voorbeelden zijn:
- Afbeeldingen van de natuur
- Gebruik van natuurlijke materialen (steen, hout)
- Natuurlijk kleurgebruik
- Veroudering van materialen
- Geometrische vormen uit de natuur
- Simuleren van natuurlijk licht
#3 Ervaringen van natuurlijke ruimte
Naast indirecte natuurlijke ervaringen kan je in de binnenwereld ook de buitenwereld simuleren door te spelen met ruimtegebruik en indelingen. Voorbeelden zijn:
- Open en grote ruimtes creëren zoals in de buitenwereld
- Culturele en ecologische verbindingen maken met de ruimte
- Georganiseerde complexiteit in het ontwerp
- Uitzichtpunten creëren
Wat voor effect heeft het biofiel ontwerp op ons?
Het idee dat we de natuur nodig hebben in onze gebouwde omgeving komt niet uit de lucht vallen. Meerdere onderzoekers ontdekten dat biophilic design de volgende positieve effect heeft op ons als we het gebruiken in huis of op kantoor.
- Verbeterde productiviteit
- Minder stress
- Beter geheugen en leervermogen
- Lagere bloeddruk en hartslag
- Sneller herstel na ziekte
- Lagere algehele mortaliteitscijfers
Tips om biofiel ontwerp goedkoop en snel toe te passen
Je hoeft niet je hele huis opnieuw vanaf de grond op te bouwen om een biofilisch ontwerp te creëren. Natuurlijk zou een nieuw ontwerp meer elementen kunnen bevatten, maar soms zijn een aantal kleine stappen al genoeg.
Hier wat goedkope en eenvoudige inspiratie om te starten met biofilisch ontwerp:
- Plaats (echte) kamerplanten op plekken waar mensen het vaakst komen. Op kantoor is het misschien de kantine, de hal of misschien zelfs het toilet. Thuis is het misschien je woonkamer of je thuiswerkplek.
- Open de gordijnen of andere raambedekking. Hiermee creëer je veel natuurlijk licht, wat ook weer goed is voor je circadiaans (slaap-waak) ritme.
- Doe de ramen open. Een briesje die af en toe door het gebouw waait is een perfecte manier om de lucht te verversen en tegelijkertijd het gevoel van buiten naar binnen te halen.
- Creëer momenten waarop je de zintuigen stimuleert. Maak bijvoorbeeld ruimtes waar je de neus of de oren stimuleert met geuren of geluiden van de natuur.
- Koop een luchtfilter zoals deze. Daarmee reinig je de lucht van schadelijke stoffen.
Conclusie
Biophilia is niet zomaar een woord wat je kunt negeren. Het is een deel van jou, mij en iedereen die je kent. Hoewel niet iedereen bewust is van het feit dat we onszelf niet volledig kunnen loskoppelen van de natuur, kan het ons leven verreiken als we de natuur weer naar binnen halen.
De strijd tegen 200.000 jaar evolutie gaan we niet winnen. Het is slimmer als we omarmen waar we als mensen vandaan komen. Wie weet helpt het ons met het creëren van een betere wereld zodra we zien dat de natuur die we proberen te bestrijden, eigenlijk onderdeel is van onszelf.
En jij?
Wat denk jij over biophilia? Hoe sterk is jouw aantrekkingskracht tot de natuur? Laat het me weten in de reacties.
Veel geluk,
Martijn
