Stel je eens voor dat er vier regels zouden bestaan die, zodra je ze toepast, leiden tot innerlijk geluk en een mooiere wereld.
Brahmavihara uit het Boeddhisme zou dat effect zomaar kunnen hebben. In dit artikel gaan we het hebben over de four immeasurables en de manier waarop jij ze kunt gebruiken in je dagelijks leven.
Wat is brahmavihara?
Brahmavihara is een term die de vier deugden binnen het Boeddhisme omschrijft.
Deze vier deugden zijn geestelijke toestanden die zorgen dat je liefde, compassie en begrip creëert voor jezelf, je omgeving en de dingen die jou en je geliefden overkomt.
De vier deugden van brahmavihara zijn:
- Metta: Liefdevolle vriendelijkheid of welwillendheid
- Karuna: Mededogen of compassie
- Mudita: Empathische of altruïstische vreugde
- Upekkha: Gelijkmoedigheid
Volgens het Boeddhisme is het voor iedereen mogelijk om aan de hand van deze deugden te leven door er actief aan te werken.
Doen we dat? Dan zou dat twee gevolgen hebben.
Als eerst zouden we op individueel niveau een stuk gelukkiger en kalmer zijn. Daarnaast zouden we ook de wereld transformeren door de positiviteit die we de wereld inbrengen.
We kunnen dan problemen en conflicten oplossen vanuit een staat van compassie. We zijn niet meer afhankelijk van de ideale omstandigheden om ons gelukkig te kunnen voelen en we zijn in staat om te houden van mensen die ons vanuit hun eigen pijn of trauma niet vanuit compassie kunnen behandelen.
Lees ook: Compassietraining: met MBCL naar een leven vol compassie
Meditatie als middel
Om de vier deugden te beoefenen hebben we meditatie nodig. Die verhoogde staat van bewustzijn is nodig om blokkades op te lossen en de deugden echt deel te maken van onszelf.
De ‘vijanden’ van deze vier deugden zijn namelijk het ego, samen met gevoelens van jaloezie, angst, boosheid en verlangen.
De aanwezigheid van die vijanden weerhoudt deze vier deugden ervan om zich diep te kunnen nestelen in ons hart. En volgens het Boeddhisme is dat nodig om brahmavihara op een stabiele en consistente manier kunnen delen met onszelf en anderen.
Wat betekent brahmavihara letterlijk?
Het woord brahmavihara kun je opsplitsen in twee afzonderlijke woorden; brahma en vihara.
Brahma: God of Goddelijk
Vihara: Verblijfplaats
Brahmavihara verwijst dus naar goddelijke staten van het zijn, waarin de four immeasurables of vier deugden in overvloed aanwezig zijn. Er wordt ook wel gezegd dat goden altijd over deze vier staten van zijn beschikken en dat wij dat als mensen moeten nastreven.
Andere benamingen
Brahmavihara is de meest gebruikte term in het Boeddhisme, maar omdat het concept zo belangrijk en alomvattend is, zijn er verschillende namen ontstaan voor hetzelfde spirituele concept.
De volgende namen worden vaak verwisseld met brahmavihara:
- The Four Immeasurables / Vier Onmetelijkheden
- The Four Sublime States / Vier Sublieme Staten
- Apramana (Sanskriet)
- Appamanna (Pali)
- Four Infinite Minds (Chinees)
- Vier Goddelijke Emoties
- Vier Goddelijke Verblijfplaatsen
Waarom heet het de four ‘immeasurables’
Volgens sommige bronnen heeft de Boeddha ooit gezegd dat de brahmavihara’s effect hebben op alle wezens in de wereld. En dat zijn er ontelbaar veel.
Daarom zou het onmogelijk te meten zijn wat het effect van brahmavihara is, en weten we alleen dat het enorm veel effect heeft.
Onmeetbaar veel.
Dat zou vervolgens de reden zijn dat het de ‘four immeasurables’ heet.
Wat zijn de vier immeasurables in brahmavihara?
Laten we nu eens kijken naar de inhoud van de four immeasurables en hoe jij ze kunt toepassen op je leven.
#1 Maitri/Metta
Maitri is het Sanskriet woord voor welwillendheid of liefdevolle vriendelijkheid (Metta in Pali), Het is de eerste van de four immeasurables en gaat over het creëren van geweldloosheid en liefdevolle gedachten richting alle wezens, inclusief jezelf.
Het doel van metta is om het gevoel los te laten dat je een individueel, afgescheiden pad bewandelt. Eigenlijk ben je één met het goddelijke in jezelf en in ieder ander wezen op deze wereld.
Door te leren om jezelf niet te (ver)oordelen ben je beter in staat om ook anderen niet te veroordelen en bekritiseren.
Hoe kan je Matri toepassen?
- Mindfulness based meditatie (metta-meditatie)
- Positieve affirmaties
- Mantra’s
- Een diepe ademhaling
Meer weten over het toepassen van Metta op je eigen leven? Bekijk het volgende boek (ook geschikt voor beginners):
-> Liefdevolle vriendelijkheid: een ander perspectief op geluk
Een mantra voor metta, met Engelse vertaling
De volgorde van metta meditatie
Metta meditatie heeft als doel om liefdevolle vriendelijkheid uit te stralen. Maar dat is niet altijd eenvoudig, zeker niet naar de mensen die je leven soms moeilijk lijken te maken.
Daarom is er een bepaalde volgorde waarin je metta meditatie kunt doen. Die volgorde is gemaakt op basis van de moeilijkheidsgraad. Zodra je het gevoel hebt dat je het eerste niveau goed kunt, kan je door met de tweede en daarna het derde en vervolgens het vierde niveau.
Dit is een aanbevolen volgorde voor metta meditatie:
- Liefdevolle vriendelijkheid richting jezelf.
- Liefdevolle vriendelijkheid richting een geliefd persoon (familie, vriend(in), partner).
- Liefdevolle vriendelijkheid richting een neutraal persoon (een vreemde die je hebt gezien of een fictief persoon).
- Liefdevolle vriendelijkheid richting iemand met wie je een moeilijke relatie hebt (lastige collega, ‘vervelende’ oom).
#2 Karuna
Karuna in het Nederlands kun je vertalen als compassie of medeleven. Het woord komt voort uit het Sanskriet woord kara, dat ‘doen’ of ‘maken’ betekent,
Dat wijst erop dat karuna om een actieve vorm van compassie vraagt en dus niet bestaat uit medelijden of zieligheid.
Compassie is daarom een iets betere vertaling van karuna, omdat medeleven in de Nederlandse taal al gauw wordt verward met medelijden.
Het doel van karuna is om jezelf te ontkoppelen van gevoelens van medelijden en plaats te maken voor meer compassie. En dat zonder iets terug te verwachten.
Het verschil tussen maitri en karuna lijkt klein, hoewel er wel een belangrijke scheidingslijn is tussen deze twee van de vier immeasurables.
Bij maitri wens je dat alle levende wezens geluk ervaren.
Bij karuna wens je dat alle levende wezen vrij zijn van lijden.
Hoe kan je karuna toepassen?
Een recitatie voor karuna waar je mee kunt mediteren:
Moge je vrij zijn van verdriet,
Moge je vrij zijn van ziekte,
Moge je vrij van gevaar wonen,
Moge je vrede vinden.
#3 Mudita
Het woord mudita betekent in het Sanskriet vreugde of plezier. Maar hier wordt niet de vreugde bedoeld die je ervaart als jou iets goeds overkomt.
Bij mudita gaat het om vreugde die je ervaart wanneer andere mensen (of dieren) iets goeds overkomt.
Twee voorbeelden van mudita die je misschien al ervaart:
- Wanneer je hond dolenthousiast wordt wanneer hij naar buiten mag met z’n favoriete tennisbal,
- Als je kinderen opvoedt en je jouw kind vervolgens plezier ziet hebben in het leven.
Het doel van mudita is om ervoor te zorgen dat je altijd een reden hebt om je goed te voelen. Je kunt daar namelijk het geluk van een ander voor gebruiken. Op die manier hoef je niet alleen maar zelf goede dingen mee te maken om gelukkig te zijn.
Voor veel mensen is Mudita het moeilijkst te beoefenen van de vier brahmavihara’s. Mogelijk komt dat omdat jaloezie een sterke emotie is, die het succes van een ander als bedreiging laat voelen voor onze eigenwaarde.
Hoe kan je Mudita toepassen?
- Mindfulness
- Mudita meditatie
- Bewust oefenen in het dagelijks leven
Een recitatie die je kunt gebruiken bij mudita meditatie:
Moge je genieten van je geluk.
Moge je geluk blijven bestaan.
Moge je genieten van je geluk.
Moge je geluk standhouden.
#4 Upekkha
Upekkha vertaalt zich naar het Nederlands in ‘gelijkmoedigheid’. Het houdt in dat je een geest hebt die onder alle omstandigheden kalm is.
Wat er ook gebeurt.
Gelijkmoedigheid is overigens niet hetzelfde als onverschilligheid, wat juist géén upekkha is.
Bij onverschilligheid maakt het je niet uit wat er gebeurt. Bij gelijkmoedigheid wel, maar kun je beter omgaan met tegenslag en onverwachte situaties. Je accepteert en probeert er het beste van te maken, vanuit een plek van begrip.
Upekkha staat in het teken van loslaten. Gedachten van je ego, verlangens naar materiële en emotionele bezittingen en verkeerde intenties.
Wanneer je in staat bent om een liefdevolle verbinding aan te gaan, zonder iemand (proberen) te bezitten of te denken dat je ergens ‘recht’ op hebt, heb je de laatste van de four immeasurables onder de knie.
Een resultaat van Upekkha kan zijn dat je accepteert dat sommige dingen die we zien als slecht, eigenlijk een onderdeel zijn van het ‘mens zijn’ en daarom dat label niet hoeven te hebben.
Hoe kan je Upekkha toepassen?
- Mindfulness
- Upekkha meditatie
- Bewust oefenen in het dagelijks leven
Een recitatie die je kunt gebruiken tijdens Upekkha meditatie:
Alle mensen zijn verantwoordelijk voor hun eigen karma. Hun vreugde en verdriet komen voort uit hun acties en ik kan er niets aan doen’
Deze zin spreek je uiteraard liefdevol uit, niet verwijtend. Het doel van de zin is het creëren van besef dat jij niet het probleem of verdriet van een ander hoeft op te lossen en dat wat jou overkomt ook een externe invloed is waar je niets aan kunt doen.
Vertel me over jou
Welke van de four immeasurables in brahmavihara lijkt je het meest interessant of uitdagend, en waarom? En zijn er deugden die je nu al toepast in het dagelijks leven?
Ik lees in de reacties graag hoe jij over deze four immeasurables denkt.
Veel geluk,
Martijn
