In dit artikel ontdek je de mogelijkheden die natuurgerichte therapieën bieden om je geestelijk welzijn te vergroten. Ontdek hoe onze relatie met de natuur onze geestelijke gezondheid beïnvloedt en bekijk de verschillende vormen van behandelingen die in de ecopsychologie gebruikt kunnen worden.
Leer meer over het jonge, maar fascinerende veld van de ecopsychologie en hoe het de manier waarop we over geestelijke gezondheid denken een nieuwe invulling kan geven.
Wat is ecopsychologie?
Ecopsychologie is een opkomende tak van de psychologie die zich richt op de relatie tussen mens en natuur. Het onderzoekt hoe onze geestelijke gezondheid wordt gevormd door onze relatie met de natuur, en streeft ernaar op de natuur gebaseerde activiteiten te gebruiken als een vorm van therapie voor geestelijk welzijn.
Deze psychologische stroming stimuleert het besef van het belang van zorg voor het leefmilieu, en streeft naar een betekenisvolle verbinding tussen mens, omgeving en natuur.
Hoe zijn ecopsychologie en geestelijke gezondheid verbonden?
In de ecopsychologie wordt gezegd dat niet alleen onze lichamelijke gezondheid verbonden is met onze omgeving, maar ook ons geestelijk welzijn.
Onderzoek heeft bijvoorbeeld laten zien dat tijd in de natuur doorbrengen de hoeveelheid stresshormonen kan verminderen, kan leiden tot gezondere slaappatronen, de aandachtsspanne kan vergroten, angstige gedachten kan verminderen en kan bijdragen aan een beter humeur.
In de praktijk blijkt uit studies dat mensen die hun hele leven lang vaak in de natuur doorbrengen meer voldoening en zin hebben in het leven.
Door dit soort verbanden tussen geestelijke gezondheid en de natuur te begrijpen en onderzoeken, is het mogelijk om ecopsychologie te gebruiken als een effectieve vorm van therapie.
Hoe ik er zelf naar kijk
Mijn kijk op ecopsychologie is iets minder klinisch, maar sluit wel aan bij de betekenis ervan. Ik heb namelijk het gevoel dat we als mensen de connectie met de natuur zijn verloren.
Daarom denk ik dat we destructief kunnen omgaan met de natuur om ons heen. We kappen bossen, roeien dieren uit en vervuilen onze omgeving omdat we het niet meer zien als onderdeel van onszelf.
Ik denk dat veel mensen tegenwoordig last hebben van depressie en angst omdat we die verbondenheid niet meer ervaren. Wat mij betreft is deze beweging dus een welkome toevoeging aan de psychologie die op dit moment vooral is gericht op het individu.
Wat zijn de voordelen van ecopsychologie?
Ik blijf het bijzonder vinden hoe belangrijk de natuur is voor onze mentale en fysieke gezondheid. Hier een aantal indrukwekkende voordelen van de natuur, onderbouwd met wetenschappelijke studies.
#1 De natuur vermindert je gevoel van pijn
Natuurlijke omgevingen zijn in staat om ons een gevoel van afleiding en verlichting van pijn te bieden, zelfs op een onderbewust niveau. Dit komt omdat we als mensen een enorme aantrekkingskracht voelen tot de natuur, waardoor onze geest tot rust kan komen en minder last heeft van lichamelijke stress of pijn.
Het viel mijn vroeger al op dat wachtkamers in het ziekenhuis of bij de tandarts ongelofelijk saai waren. Er stonden letterlijk geen planten en alles was wit.
Minder pijn in groene wachtkamer
Dat die omgeving niet bepaald goed is voor je perceptie van pijn, blijkt uit onderzoek. Hierin kwam naar voren dat de natuur een krachtige helende werking kan hebben als je het introduceert in wacht- en behandelkamers.
Het blijkt namelijk dat mensen minder pijn ervaren als ze omringt zijn door planten. Laat dit artikel dus even snel lezen aan je tandarts 😉 Misschien zit je bij je volgende controle dan lekker tussen de palmbomen.
#2 De natuur vermindert ons stressniveau
Mijn persoonlijke ervaring met ecopsychologie bevestigt de buitengewone effecten van de natuur. Telkens als ik een wandeling maak in de natuur, voel ik me niet alleen lichamelijk hersteld, maar ook geestelijk weer helemaal bijgekomen. Na een wandeling van ongeveer 30 minuten, merk ik dat de zorgen van mijn dag zijn vervaagd en dat mijn stressniveau aanzienlijk is gedaald – iets wat de wetenschap nu heeft kunnen verklaren.
Uit onderzoek blijkt namelijk dat buiten zijn de hoeveelheid cortisol (het stresshormoon) in het lichaam vermindert. In de praktijk duurt het maar 20 minuten voordat ons lichaam dat effect bereikt. Twintig tot dertig minuten is volgens de wetenschap de ideale lengte, waarna de voordelen minder hard oplopen, maar nog wel toenemen.
#3 De natuur verbetert ons geheugen
Interactie met de natuur blijkt positieve effecten te hebben op je cognitieve gezondheid. Onderzoek heeft aangetoond dat natuurlijke prikkels de prestaties van ons mentale werkgeheugen kunnen verbeteren.
Er is namelijk een verschil te zien tussen hoe mensen in de stad informatie verwerken en mensen die meer tijd doorbrengen in de natuur.
Er zijn dus aanwijzingen dat natuurervaring cognitieve voordelen oplevert, maar er is meer onderzoek nodig om precies te begrijpen hoe het werkt.
In een ander artikel leg ik meer uit over de voordelen van het doorbrengen van tijd in de natuur.
#4 Het verbindt je meer met anderen
Tijd doorbrengen in de natuur geeft ons niet alleen cognitieve voordelen, maar het kan ons ook helpen om contact te maken met onze vrienden en familie.
Als ik met mijn vrienden in het bos of aan het strand wandel, heb ik altijd het gevoel dat ik me gemakkelijker kan openen en vrijuit gevoelens kan uitwisselen zonder oordeel.
Onderzoek onderschrijft dit idee; uit een studie bleek dat kinderen die in de buurt van natuurgebieden en stranden woonden, beter met hun klasgenoten konden opschieten en meer empathie voor elkaar toonden dan kinderen die in de stad woonden.
Dus als je dichter bij je vrienden wilt komen, probeer dan eens om samen een wandeling in de natuur te maken!
Wat voor soort behandelingen vallen onder ecopsychologie?
Binnen de ecopsychologie kun je behandelingen verwachten die ook wel ecotherapie worden genoemd. Afhankelijk van je doelen of klachten wordt er een behandelplan opgesteld waar je aan kunt werken.
Manieren waarop ecotherapie wordt beoefend zijn:
- Activiteiten bedenken die je buiten zou willen en kunnen doen
- Samen met je therapeut naar buiten, bijvoorbeeld als wandeltherapie
- Mindfulness oefeningen die je buiten kunt doen
- Het lezen van boeken of bekijken van documentaires over de natuur
- Elementen uit de natuur in je leefomgeving brengen, zoals planten of stenen
- Dieren in de therapie gebruiken
Is ecopsycholoog een beroep en waar kan ik ze vinden?
Er bestaat niet zoiets als een ecopsycholoog, maar wel een buitenpsycholoog. Dit zijn therapeuten die worden opgeleid om met hun cliënten naar buiten te gaan.
Dit valt vaak onder wandeltherapie, omdat je samen met je therapeut naar een groene omgeving gaat om te praten over je gevoelens.
Buitenpsychologen kun je vinden in vrijwel alle grote steden in Nederland.
Zoek je een buitenpsycholoog, kijk dan op deze kaart met buitenpsychologen. Ook biedt deze website cursussen aan om buitenpsycholoog te worden.
Hoe kan ik zelf meer doen met de natuur?
- Maak ’s ochtends een wandeling of ga hardlopen – geniet van de omgeving en de geluiden om je heen terwijl je tegelijkertijd wat beweging krijgt.
- Lunch zo vaak mogelijk buiten – pak een deken en zoek een park in de buurt. Of ga wandelen als je op een kantoor werkt.
- Als je thuis werkt, probeer dan zoveel mogelijk tijd door te brengen voor een open raam met uitzicht op de natuur.
- Wanneer mogelijk, neem ook kleine taken naar buiten – zoals het controleren van e-mails terwijl je in de natuur zit.
- Zoek in het weekend of op vrije dagen een natuurgebied in de buurt van je woonplaats en verken die een paar uur zonder telefoon mee te nemen.
- Plaats meer planten in de kamers van je huis waar je de meeste tijd doorbrengt.
Wordt ecopsychologie verzekerd door mijn zorgverzekering?
Buitenpsychologen zijn vaak gewoon officiële behandelaars die vanuit de GGZ behandelen. De GGZ wordt in principe altijd vergoed uit je basisverzekering, maar er zijn een aantal voorwaarden waarvan dit afhankelijk is.
Onder andere van de ernst van je klachten, welke zorgverzekering je hebt, welke polis je hebt en het type consult.
Om er zeker van te zijn dat buitenpsychologen verzekerd zijn voor jouw verzekering, kun je het beste contact opnemen met je verzekeraar.
Conclusie
Het lijkt erop dat ook de ‘kille’ klinische wereld eindelijk inziet hoe belangrijk de natuur voor ons is. Ik zelf ben er compleet van overtuigd dat we een connectie met de natuur nodig hebben.
We zijn immers zelf onderdeel van die natuur, en het loskoppelen van iets dat écht bij ons hoort, zou daarom juist onnatuurlijk zijn.
Wat vind jij van ecopsychologie en het ontstaan ervan in de Westerse wereld?
Laat het me weten in de reacties.
Veel geluk,
Martijn
