Paddenstoelen plukken is een spannende bezigheid die een unieke band met de natuur kan opleveren. Afgezien van het avontuur en de sensatie bij het vinden van unieke paddenstoelen, is het ook mogelijk om in het wild heerlijke en voedzame paddenstoelen te vinden.
In deze post bekijken we hoe je veilig paddenstoelen kunt plukken in het wild, waar je op moet letten bij het plukken van paddenstoelen, en geven we tips om ze voor te bereiden voor consumptie.
Wat is de beste tijd in het jaar om paddenstoelen te plukken?
De beste tijd om wilde paddenstoelen te plukken hangt af van de soort paddenstoel die je zoekt, aangezien verschillende soorten het beter doen in verschillende tijden van het jaar.
Over het algemeen worden de late zomer en de vroege herfst gezien als de beste periodes om wilde paddenstoelen te plukken, vanwege het feit dat ze in die maanden doorgaans talrijker en gemakkelijker te vinden zijn.
Paddenstoelen komen meestal tevoorschijn in de nazomer en de vroege herfst omdat in deze tijd van het jaar de temperaturen gematigd zijn en de luchtvochtigheid hoog. Toch kan je soms ook paddenstoelen plukken in de lente.
Veel paddenstoelensoorten hebben in het najaar voordeel van de afstervende plantengroei die in die periode plaatsvindt, omdat die als een grote bron van voedingsstoffen dient.
Kan je alle paddenstoelen in Nederland veilig eten?
Zeker niet. Hoewel er in Nederland weinig dingen zijn die je kunnen doden, zijn paddenstoelen daar eenvoudig toe in staat.
Daarom is paddenstoelen plukken in Nederland dus ook niet zonder gevaar en wordt het ten zeerste afgeraden als je er geen uitgebreide ervaring mee hebt.
Sommige paddenstoelen die je veelvuldig in Nederland tegenkomt én die dodelijk(!) zijn:
Een vergiftiging met één van deze paddenstoelen vertel je waarschijnlijk niet na, zeker als je er meer dan één eet.
Koken heeft overigens geen zin, want de toxische stof die erin zit, amatoxine, is ongevoelig voor hitte.
Laat een paddenstoel dus altijd staan als het ook maar een beetje op één van deze paddenstoelen lijkt. Naast deze vijf dodelijke paddenstoelen zijn er overigens nog zo’n 30 andere soorten waar je zeer ziek van kunt worden.
En dat levert jaarlijks zo’n 20 paddenstoelvergiftigingen op.
Paddenstoelen die je wel kunt eten zijn onder andere:
- Gewone oesterzwam
- Hanekam (Cantharel)
- Gewoon eekhoorntjesbrood
- Geschubde inktzwam
- Gewoon fluweelpootje
Paddenstoelen plukken is niet zonder gevaren. Zorg dus altijd dat er iemand meegaat die een expert is in het herkennen van eetbare paddenstoelen.
Welke regels en wetgeving bestaat er omtrent het paddenstoelen plukken?
Paddenstoelen plukken is in Nederland niet verboden bij wet, maar er zijn wel een aantal (on)geschreven regels waar je je aan moet houden.
Doe je dat niet, dan kun je een boete krijgen.
De wetgeving omtrent paddenstoelen plukken omvat de volgende elementen:
De locatie waar je gaat paddenstoelen plukken
In Nederland heb je geen vrij spel als je wilt wildplukken. Je kunt natuurlijk niet zomaar iemands terrein oplopen en paddenstoelen plukken in iemands tuin.
Maar sommige plekken die openbaar lijken, zijn eigenlijk in beheer van Staatsbosbeheer of Natuurmomenten. Niet openbaar dus.
Zou je daar achteloos paddenstoelen wildplukken, dan kan dat een boete opleveren. Toch wordt wildpluk gedoogd in die gebieden, maar alleen als je rekening houdt met de volgende twee punten.
#1 De hoeveelheid paddenstoelen die je plukt
Staatsbosbeheer moedigt het wildplukken van paddenstoelen niet aan. Maar ze gedogen het wel, als je maar maximaal 250 gram meeneemt naar huis.
Met andere woorden; voor eigen gebruik. Je kunt dan ongeveer één zo’n blauw champignonbakje van de supermarkt aan paddenstoelen plukken. Word je door de boswachter gespot met meer dan dat?
Dan kan je een boete krijgen die oploopt tot 4.100 euro. Boswachters mogen die boete zelf uitschrijven, want zijn zijn ook BOA’s.
#2 De manier hoe je met de natuur omgaat
Wildplukken is dus gedoogd in die plekken van Staatsbosbeheer, maar de manier waarop je met de natuur omgaat is ook nog relevant.
Zo zegt Staatsbosbeheer bijvoorbeeld:
- Blijf op de paden en respecteer de lokale regels.
- Laat beschermde soorten staan
- Breek geen takken
- Loop niet door begroeiing
- Vertrap geen planten
- Laat geen sporen van je bezoek achter
- Zorg dat de soort aanwezig blijft (pluk dus niet álle paddenstoelen)
- Zorg dat dieren ook nog iets te eten hebben
- Zorg dat andere wildplukkers ook nog wat kunnen vinden
Hoe weet je of een paddenstoel eetbaar is?
Er zij twee manieren om erachter te komen of een paddenstoel eetbaar is.
Theorie
Er zijn ontzettend veel boeken te vinden over paddenstoelen wildplukken.
Bijvoorbeeld deze: de compactgids wildplukken.
Check ook dit artikel: Wildpluk boek: de beste gidsen en boeken over wildplukken
Het beste is om boeken te kopen die natuurgetrouwe tekeningen of duidelijke foto’s laten zien van de paddenstoel – en vanuit meerdere hoeken.
Ze moeten ook uitleggen hoe je ze moet herkennen, zodat je niet de verkeerde plukt en opeet.
Er zijn ook theoretische of online wildplukcursussen die gericht zijn op het plukken van paddenstoelen.
Vaak geven ze duidelijke informatie die je mee kunt nement zodra je gaat paddenstoelen plukken.
Praktijk
Paddenstoelenkenners zijn vaak mycologen of hebben jarenlange ervaring in het plukken van paddenstoelen. Ze kunnen je, bijvoorbeeld tijdens een wildpluk cursus, meer leren over het herkennen van paddenstoelen.
Vanwege de veiligheid vind ik het zelf beter om ook in de praktijk te leren om paddenstoelen te herkennen. Waarom? Omdat ik zo niet alleen kan zien hoe de paddenstoel eruit ziet.
Ik kan de paddenstoel zo ook voelen, eraan ruiken en zien in welke omgeving hij groeit.
Hoe pluk je een paddenstoel?
Een paddenstoel groeit nooit op zichzelf. Het mycelium netwerk (hé, dat lijkt verdacht veel op Mindcelium…) groeit ondergrond door. Een paddenstoel is slechts een bovengronds onderdeel van het netwerk.
Het mycelium netwerk heeft een enorm belangrijke functie in het bos, dus het is essentieel om respectvol om te gaan met de paddenstoel die je plukt en het mycelium netwerk dat achterblijft.
Een paddenstoel plukken doe je door het steeltje vast te pakken en het aan de basis voorzichtig los te draaien van de grond. Trek niet en knip de steel ook niet af.
Draai gewoon rustig naar links en naar rechts totdat je de paddenstoel los ziet komen uit de grond.
Wat heb ik nodig als ik paddenstoelen ga plukken?
Om paddenstoelen te plukken heb je geen speciale tools nodig. Je kunt ze gewoon met je handen vastpakken en meenemen.
Wat misschien wel handig is om mee te nemen:
- Goede schoenen die vies mogen worden
- Een klein bakje om de paddenstoelen in te doen
- Een papieren zak om ze in mee naar huis te nemen
Waar moet je wel en vooral niet naar paddenstoelen zoeken?
Okay, je weet welke paddenstoelen je moet plukken, je weet wat je mee moet nemen en welke paddenstoelen je vooral moet laten staan.
Maar dan is er nog iets anders wat je moet weten. Niet alle eetbare paddenstoelen die je tegenkomt moet je ook écht eten.
Waarom? Omdat ze niet echt eetbaar zijn.
Deze paddenstoelen moet je vooral niet plukken:
- Naast wegen waar veel auto’s rijden, waar de grond vervuild is door uitlaatgassen
- In industriële gebieden waar sprake is van vervuiling (fabrieken, maar ook grote boerderijen)
- In de buurt van agrarische gebieden/weilanden waar gebruikt wordt gemaakt van pesticiden en herbiciden.
- In gebieden waar sprake is van zware metalen in de grond (sommige paddenstoelen absorberen die zware metalen)
Waar je wel goede paddenstoelen tegenkomt:
- Beboste regio’s met onverharde wandelpaden en weinig verkeer
- Graslanden waar niet bemest wordt of op gespeeld wordt
- Plantmateriaal dat ligt te rotten
- Op vergaand hout (vaak op grote stapels hout in het bos)
Hoe bewaar en bereid ik zelf geplukte paddenstoelen?
Paddenstoelen kun je het best luchtig bewaren. Daarom zitten er in de supermarkt altijd gaatjes in het deksel van het bakje.
Op de markt koop je ze vaak in een papieren zak. Dat zijn dan ook de beste manieren om zelf geplukte paddenstoelen te bewaren en goed te houden.
De bereidingswijze is voor iedere paddenstoel verschillend.
Soms moet je de paddenstoel lang genoeg verhitten omdat hij anders giftig is. Om te voorkomen dat je ziek wordt van je paddenstoelen is het sowieso geen slecht idee om alle paddenstoelen te koken.
Tip: heb je zonder een expert paddenstoelen geplukt en wil je zeker weten dat je de juiste hebt geplukt? Bereid dan alleen één klein stukje van één paddenstoel en wacht 24 uur.
Zo lang kan het duren voordat je er ziek van wordt, mocht je een verkeerde hebben geplukt. Voel je je helemaal prima na 24 uur, dan weet je met grotere zekerheid dat je de juiste hebt geplukt.
Kan ik thuis mijn eigen paddenstoelen kweken?
Jazeker en veel mensen doen dat ook graag.
Op internet zijn veel zogenaamde growkits te koop, zoals deze growkits. Let wel op dat je paddenstoelen growkits koopt met gewone paddenstoelen, want ze zijn ook te koop met hallucinogene stoffen.
En die zijn misschien niet zo geschikt voor in je risotto als de schoonfamilie komt eten 😉
Ik heb zelf ook een keer mijn eigen paddenstoelen gekweekt. Ik vind het super leuk om te zien en een groot voordeel is de snelheid waarmee paddenstoelen groeien.
Ik stond echt versteld dat mijn paddenstoelen na een week bijna iedere dag twee keer zo groot werden. Heb je weinig geduld en vind je het wel leuk om dingen te groeien, dan zijn paddenstoelen super leuk om zelf te kweken.
Conclusie
Paddenstoelen plukken is super leuk. De zoektocht, het tegenkomen van allerlei interessante andere paddenstoelen, plantjes en dieren zorgt daarnaast ook nog eens voor een ongeëvenaarde connectie met de natuur.
Ga jij binnenkort wildplukken, of kies je toch voor een kweekset om mee te beginnen?
Laat me in de reacties weten waarom jij graag paddenstoelen wilt plukken.
Veel geluk,
Martijn
