Mediteren kun je leren. Maar wist je dat er tientallen soorten meditatie bestaan? In dit artikel lees je over 14 van de meest populaire vormen van meditatie, Dan kun je aan het eind van dit artikel zelf bepalen welke tools voor jou het beste werken.
Hoe kies je een meditatievorm?
Als je begint met meditatie is de keuze uit meditatietechnieken misschien overweldigend. Maar geen zorgen. De juiste meditatievorm kom je vaak tegen als je het probeert.
Zelf had ik nooit gedacht dat ik mantra meditatie geweldig zou vinden, dus ik ontweek het altijd. Tot ik een keer een krachtige mantra hoorde die binnen een minuut emoties losmaakte die ik al tijden niet had gevoeld.
Het voelde alsof er binnen in mij iets van het slot gehaald werd, dus ik besloot om die mantra een uur lang te luisteren. De rest van de dag ervaarde ik veel emoties die ik met andere vormen van meditatie niet ervaar.
Mijn advies is dus om een aantal meditatievormen gewoon te proberen, zelfs als het je niks lijkt. We zijn uiteindelijk toch unieke mensen en soms ontdekken we tijdens bijzondere meditatievormen onderdelen van onszelf die we nog niet kenden.
Wat is het verschil tussen verschillende meditatievormen?
Iedere meditatievorm is uniek, dan wel in fysieke activiteit, mentale activiteit of spirituele activiteit. Toch zijn er een aantal overeenkomsten en duidelijke verschillen:
- Sommige meditaties zijn gericht op het focussen van je gedachten. Anderen juist op het loslaten van die gedachten.
- Sommige meditaties doe je begeleid (live of digitaal). Anderen zijn volledig zelfstandig.
- Sommige meditaties doe je bewegend (yoga of wandelen). Bij anderen zit of lig je op de grond.
- Sommige meditaties bevatten geluiden (een klankschaal, bijv.). Bij anderen is het volledig stil.
- Sommige meditaties richten zich op jezelf. Anderen ook op de buitenwereld en anderen om je heen (Metta).
Welke soorten meditatie zijn er?
Laten we eens kijken naar de verschillende vormen van meditatie.
#1 Transcendente meditatie
Wat is het?
Transcendentale meditatie werd in 1955 bedacht door Maharishi Mahesh. Transcendentale meditatie wordt ook wel een moeiteloze vorm van meditatie genoemd, omdat er niet op de ademhaling of het lichaam gelet wordt.
Je gaat namelijk rustig zitten met je ogen dicht en herhaalt zo’n 15 minuten lang een mantra in je hoofd. Er wordt ook wel gezegd dat deze vorm van meditatie geschikt is voor mensen die niet ‘kunnen’ mediteren.
Wanneer is het iets voor mij?
Transcendentale meditatie is heel laagdrempelig. Je focus ligt alleen op de mantra en nergens anders. Het doel is dat je ontspant en je lekkerder in je vel voelt zitten door deze meditatie. Transcendentale meditatie is wel trademarked. Dat betekent dat het een commercieel concept is.
Officieel moet je als beoefenaar daarom een meerdaagse cursus volgen om de techniek volledig onder de knie te krijgen. Er zijn wel instructeurs die sessies aanbieden.
Is het geschikt voor beginners?
Transcendentale meditatie is geschikt voor beginners.
#2 Mindfulness meditatie
Wat is het?
Mindfulness is een mentale oefening waarbij je leert om de gedachtenstroom in je hoofd te vertragen en je geest te kalmeren. Vervolgens probeer je op het huidige moment te focussen, zodat je kunt ervaren wat je zintuigen waarnemen. Wat voel je, zie je en hoor je op dat moment?
Mindfulness meditatie kent verschillende technieken en activiteiten. Je kunt het doen tijdens de afwas, autorijden of liggend op je yogamat. Sessies kunnen ook vrij kort zijn – vijf minuten kan genoeg zijn – en het enige wat je nodig hebt is een oordeel-loze mindset.
Wanneer is het iets voor mij?
Merk je dat je gedachten te snel gaan, voelt het alsof je leven voorbijschiet zonder dat je er écht in aanwezig bent? Dan is mindfulness meditatie een goede meditatie vorm voor jou. Je leert om bewuster te worden, wat kan helpen om meer te genieten van je dag. Ook leer je om zonder oordeel te kijken wat er met je gebeurt.
Is het geschikt voor beginners?
Mindfulness meditatie heeft veel te bieden aan beginners.
#3 Vipassana meditatie
Wat is het?
Vipassana is één van ’s werelds oudste meditatievormen en is gericht op het creëren van een connectie tussen lichaam en geest. Tijdens de meditatie probeer je inzicht te krijgen in jezelf door je gedachten en emoties te observeren, zonder ze te veroordelen. Een verschil met mindfulness is dat je bepaalde gevoelens negeert, in plaats van erin mee te gaan.
Wanneer is het iets voor mij?
Vipassana meditatie vraagt om discipline en ook hard werk. Je moet soms de pijn van het zitten even negeren om je te blijven richten op je ademhaling of een bepaald lichaamsdeel. Deze meditatievorm is met name iets voor jou als je meer controle wilt leren krijgen over je reacties op omstandigheden die ervoor zorgen dat ze jou leven leiden, in plaats van jijzelf.
Is het geschikt voor beginners?
Vipassana is zeker te doen voor beginners, maar retreats waarbij je dagenlang achter elkaar mediteert zijn wellicht beter voor een later moment.
#4 Begeleide meditatie
Wat is het?
Bij begeleide meditatie ben je niet alleen met je eigen gedachten, maar wordt de sessie begeleid door een ander. Dat kan iemand zijn die bij je zit, of een geluidsopname. De begeleider vertelt je waar je op moet focussen en neemt je door de sessie heen. Onderwerpen die vaak centraal staan bij begeleide meditatie, zijn:
- Ontspanning
- Stress reductie
- Mindfulness
- Bodyscan
Wanneer is het iets voor mij?
Begeleide meditatie kan je helpen om de aandacht bij je meditatie te houden. Soms heb je van die dagen dat het niet zo lekker gaat met je concentratie. Als je begeleid wordt in je meditatie, kan het ondersteunend werken. Ook is begeleiding fijn als je nog niet zo bekend bent met meditatietechnieken en als je niet steeds je ogen open wilt doen om te lezen wat de volgende stap is.
Is het geschikt voor beginners?
Begeleide meditatie is beschikbaar op alle niveaus.
#5 Mantra meditatie (Japa meditatie)
Wat is het?
Bij mantra meditatie houd je gedurende de lengte van de meditatie een klank, woord of zin die je blijft herhalen. Bij Japa meditatie wordt het vaak 108 keer herhaald of een veelvoud van 9. Je kunt de mantra in gedachten herhalen, maar ook fluisteren, chanten of uitspreken.
Afhankelijk van de mantra die je kiest, kan je de boodschap ervan in je onderbewustzijn krijgen. Andere mantra’s – zeker die in Sanskriet – roepen vaak de hulp of kracht in van Goden of entiteiten. Zo is Lord Shiva de ‘breker van obstakels in je leven’.
Voorbeeld van zo’n mantra:
Wanneer is het iets voor mij?
Lukt het je niet goed om te mediteren en worden je gedachten snel afgeleid? Mantra meditatie kan je helpen om je focus toch op één onderwerp te houden. Mantra meditatie kan je helpen om bewuster te worden, meer emoties te ervaren en je concentratie te verbeteren.
Is het geschikt voor beginners?
Mantra meditatie is geschikt voor beginners en mensen die ‘niet kunnen mediteren‘.
#6 Yoga meditatie (Moving meditation)
Wat is het?
Yoga meditatie combineert de voordelen van yoga met de voordelen van meditatie. Yoga meditatie is een vorm van mediteren waarbij je beweegt, ook wel moving meditation genoemd.
Je focust je bij deze meditatievorm tijdens het doen van de houding op alles wat er met je lichaam gebeurt, een vorm van mindfulness dus, waarbij je lichaam centraal staat. Je bent in het moment bezig met je lichaam en bent je bewust van iedere vezel die onderdeel uitmaakt van je lichaam
Wanneer is het iets voor mij?
Yoga meditatie is iets voor jou wanneer het angstzweet je al uitbreekt bij de gedachte aan een half uur stilzitten in kleermakerszit. Kun je je niet goed concentreren, dan is een bewegende vorm van meditatie ook geschikt om te wennen aan het focussen van je gedachten.
Is het geschikt voor beginners?
In principe wel. Er zijn voor ieder fitnesslevel yogalessen te vinden waar je zelf meditatie kunt toevoegen.
Lees ook: Yoga Nidra als unieke vorm van meditatie binnen yoga
#7 Metta meditatie (loving-kindness meditatie)
Wat is het?
Metta meditatie is een Boeddhistische vorm van meditatie en wordt ook wel loving-kindness meditatie genoemd. Je richt jezelf namelijk op het creëren van positieve energie naar jezelf en de wereld. Tijdens metta meditatie herhaal je korte mantra’s waarin je iets moois of positiefs zegt over jezelf of anderen.
Bij Metta meditatie begin je vaak bij jezelf, daarna richt je je op bekenden, daarna op onbekenden en als laatst op mensen met wie je een moeilijke verstandhouding hebt.
Wanneer is het iets voor mij?
Wil je meer compassie voelen, ben je soms een beetje down en wil je een beter wereldbeeld ervaren, dan is Metta meditatie geschikt voor jou. Ga je het proberen, sta dan vooral open voor de ervaring.
Zelfs voor het uitspreken van liefdevolle vriendelijkheid naar mensen die het misschien ‘niet verdienen’. Het zal je verbazen wat het met je doet als je vriendelijk over ze denkt.
Is het geschikt voor beginners?
Metta meditatie kan lastig zijn als het je eerste vorm van meditatie is. Maar met een paar minuten oefenen per dag kom je er snel achter hoe je kunt verbeteren.
Lees ook: Compassietraining: met MBCL naar een leven vol compassie
#8 Chakra meditatie
Wat is het?
Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat de mens 7 chakra’s – een soort energiecentra – heeft. Chakra meditatie richt op het balanceren of deblokkeren van deze chakra’s. Dit zou bepaalde ziektes kunnen voorkomen en je helpen om lichamelijk, mentaal en spiritueel gezonder te worden.
Wanneer is het iets voor mij?
Als je bij het woord ‘spiritualiteit‘ geen koude rillingen over je rug voelt lopen, en als je ervoor open staat om dingen te ontdekken die je niet met het blote oog kunt zien.
Is het geschikt voor beginners?
Een beetje voorkennis over chakra’s is mooi meegenomen, omdat je dan beter kunt visualiseren en je aandacht kunt richten op specifieke gebieden.
#9 Ademhalingsmeditatie
Wat is het?
Bij ademhalingsmeditatie richt je je op je ademhaling. En dat is belangrijker dan het misschien lijkt. Door je tijdens de meditatie te richten op je ademhaling, gebeuren er allerlei – bewezen – dingen in je lichaam die goed voor je zijn.
Zo heeft ademhalingsmeditatie effect op je hartslag, bloeddruk, stress en nog veel meer. Bij deze meditatievorm ga je gewoon rustig zitten en focus je alleen op je ademhaling. Dwaal je af, dan breng je opnieuw je aandacht terug naar je ademhaling.
Wanneer is het iets voor mij?
Stress leidt vaak tot een ongezonde ademhaling. En dat hebben we niet altijd door. Wil je een kalmere geest creëren en tegelijkertijd een gezondere ademhalingstechniek eigen maken, dan is ademhalingsmeditatie een goede manier om dat te bereiken.
Is het geschikt voor beginners?
Als ik het goed inschat, adem je al zo’n beetje je hele leven 😉 Dus, ja. Ademhalingsmeditatie is zeker geschikt voor beginners. Blijf wel bij de reguliere ademhalingsmethodes en begin niet gelijk met vormen als holotropische ademhaling.
Meer over ademhaling:
- Ademhalingsoefeningen tegen stress en angst
- Alles over diepe ademhaling
- Probeer de wisselende neusademhaling zelf en voel de voordelen.
#10 Zazen meditatie
Wat is het?
Zazen wordt ook wel zen meditatie of boeddhistische meditatie genoemd. Zazen meditatie is praktisch onderdeel van de Boeddhistische meditatieschool en is gericht op de studie van het ‘zelf’.
In het Boeddhisme staat het bereiken van verlichting – iets dat de Boeddha heeft bereikt – centraal. Er zijn verschillende zithoudingen waarin je Zazen meditatie kunt doen, zoals de Seiza positie, Burmese positie, Full lotus positie en de Half lotus positie.
Wanneer is het iets voor mij?
Het helpt als je geïnteresseerd bent in Boeddhisme, omdat deze vorm van meditatie hieruit voortkomt.
Is het geschikt voor beginners?
Zazen meditatie is niet moeilijk. Het kan eventueel ook zittend op een stoel gedaan worden.
#11 Slaap meditatie
Wat is het?
Slaapmeditatie heeft maar één doel: jou zodanig ontspannen dat je beter kunt slapen en hopelijk uitgerust wakker wordt. Het doel van deze meditatie is om minder bezig te zijn met je gedachten en daardoor beter te ontspannen.
Slaapmeditatie is vrijwel altijd begeleid. Dat betekent dat je luistert naar de stem van iemand anders.
- Yoga Nidra is een vorm van slaap meditatie waar ik zelf goede ervaring mee heb.
Wanneer is het iets voor mij?
Als je niet altijd direct kunt slapen zodra je in bed gaat liggen, wanneer je vaak wakker wordt en ondiep slaapt. Dan is slaapmeditatie een goede manier om je slaapkwaliteit te verbeteren.
Is het geschikt voor beginners?
Slaapmeditatie is voor iedereen geschikt, omdat je luistert naar de stem van iemand anders.
En het beste van alles: je mag in slaap vallen! 😀
#12 Bodyscan meditatie
Wat is het?
Met bodyscan meditatie doe je zelfstandig of begeleid een sessie waarbij je je richt op lichaamsdelen. Bij Yoga Nidra gebruik je daarvoor maar liefst 61 punten op je lichaam.
Je gaat dus echt elke teen en vinger langs om je aandacht erop te vestigen. Het klinkt minder effectief dan het is, dus probeer het gewoon eens.
Wanneer is het iets voor mij?
Bodyscan meditatie helpt je om uit je hoofd te komen en meer in je lichaam te zijn. Je kunt het de hele dag door gebruiken, maar het is ook regelmatig onderdeel van slaapmeditatie. Het helpt je ontspannen en maakt je meer mindfull.
Is het geschikt voor beginners?
Bodyscan meditatie is één van de eenvoudigste vormen van meditatie.
#13 Visualisatie meditatie
Wat is het?
‘Stel jezelf eens voor: je ligt languit en onbezorgd op een heerlijk zacht bed met prachtige, zachte kussens. Op de achtergrond hoor je het geluid van een riviertje en fluitende vogels. Je kijkt om je heen en ziet prachtige groene struiken om je bed staan, met daarin honderden kleurrijke bloemen die een geur verspreiden die lekkerder ruikt dan de beste parfum die je ooit hebt geroken.’
Zag je het voor je?
Dit creatieve proces speelt zich ook af tijdens visualisatie meditatie. Je kunt het zelfstandig doen, maar ook begeleid. Het doel is om visualisaties op te roepen die je helpen ontspannen, loslaten of om te verbinden met jezelf.
Wanneer is het iets voor mij?
Vind je het moeilijk om ‘zonder gedachten’ te zitten? Door te visualiseren geef je je geest een opdracht tijdens het mediteren. Je focust daardoor toch maar op één ding en dat mag je ook gewoon meditatie noemen.
Is het geschikt voor beginners?
Visualisatie mediatie is geschikt voor beginners.
#14 Loopmeditatie
Wat is het?
Bij loopmeditatie ga je de deur uit – of je loopt héél veel rondjes door de woonkamer als het regent – om te mediteren tijdens het lopen. Het is een actieve vorm van meditatie die je zelfstandig of begeleid kunt doen.
Je kunt je tijdens het wandelen richten op wat er om je heen gebeurt. ‘Wat zie, voel of hoor ik?’ , maar je kunt je ook richten op wat je voelt in je lichaam tijdens het lopen. Het doel van wandelmeditatie is om rustiger en mindful te worden.
Wanneer is het iets voor mij?
Als je niet goed stil kunt zitten, zoals ik, dan kan loopmeditatie heerlijk zijn. Er gebeuren dingen om je heen en dat geeft genoeg rust om je even helemaal in jezelf te keren. Het is ook perfect voor buitenmensen die écht kunt genieten van natuur.
Is het geschikt voor beginners?
Loopmeditatie is eenvoudig te doen. In de stad is het wel lastig, de natuur werkt wat beter. Soms kan het moeilijk zijn om niet té afgeleid te zijn door je omgeving, waardoor je vergeet dat je aan het mediteren bent.
Veel gestelde vragen over de verschillende soorten meditatie
Welke meditatie is het beste voor mij?
Kan je zelf leren mediteren?
Dat gezegd hebbende, heb je geen instructeur nodig om je te vertellen wat je moet doen, maar begeleide meditatie is vaak wel een goede manier om te starten met mediteren als je geen ervaring hebt.
Kan je liggend mediteren?
Hoe weet je of je goed mediteert?
Dan zit je waarschijnlijk op het goede spoor. Heb je het gevoel dat je gefrustreerd raakt, of ‘werkt het niet’? Dan kan het handig zijn om iemand om advies te vragen.
Hoe vaak mag je mediteren?
Sommige mensen merken wel dat ze zich emotioneel ‘leger’ voelen als ze vaak mediteren, alsof veel dingen uit het leven ze niet veel plezier meer brengt omdat ze het nut er niet meer van inzien. Maar die ervaring deelt niet iedereen.
