Heb je ooit een opmerking gekregen (of iets tegen jezelf gezegd) dat positief bedoeld was, maar in plaats daarvan ging het voorbij aan je echte gevoelens?
Grote kans dat je te maken had met toxic positivity – het idee dat alles wat negatief is moet worden weggestopt en niet bespreekbaar mag zijn.
In dit artikel onderzoeken we wat giftige positiviteit is en waarom het ons op een schadelijke manier kan beïnvloeden. Je ziet voorbeelden van toxic positivity en manieren waarop je diezelfde opmerkingen zou kunnen omdraaien in gezondere reacties (die niet negatief zijn)
Wat is toxic positivity?
Toxic positivity, ook wel giftige positiviteit genoemd, is een term die refereert naar een overmatig en ineffectief gebruik van positiviteit. Iemand die gebruikmaakt van toxische positiviteit probeert vaak negatieve gedachten of situaties te blokkeren door er een geforceerde positieve gedachte of opmerking over te creëren.
Toxic positivity kijkt weg van de zorgen die er daadwerkelijk spelen, waardoor sommige mensen mentale gezondheidsproblemen ontwikkelen. De term is nog maar een aantal jaar oud, maar lijkt wereldwijd geadopteerd te zijn.
Waarschijnlijk omdat veel mensen het ermee eens zijn dat teveel positiviteit niet perse leidt tot positievere resultaten.
Volgens onderzoek van Forbes, lijkt het erop dat 67,8% van de mensen wekelijks te maken krijgt met toxic positivity van anderen.
12 voorbeelden van toxic positivity
Overal om je heen vindt giftige positiviteit plaats. Soms doe je er zelf ook aan mee. Ik weet dat ik sowieso een aantal van deze opmerkingen gebruikt heb in de voorgaande jaren:
| Opmerking | Toxic positive reactie |
| Ik voel me alleen | Je moet gewoon de juiste persoon zoeken! |
| Ik vind mijn baan niet leuk | Wees blij dat je een baan hebt. |
| Ik vind dit oprecht heel moeilijk | Ah, jij kan dat vast wel! Gewoon door bikkelen. |
| Ik voel me overweldigd | Gewoon ademhalen en doorgaan! |
| Ik weet niet wat ik wil doen | Doe gewoon iets. Wacht niet tot het jou overkomt |
| Dit is te moeilijk voor mij | Niks is te moeilijk als je overtuigd bent dat je het kunt! |
| Het leven voelt zinloos voor me | Ga dan gewoon iets doen wat je leuk vindt! |
| Deze ervaring was erg zwaar voor me | Het is nu over, dus de toekomst is zonnig! |
| Wat als het niet beter wordt? | Je moet gewoon geloven dat dat wel zo is! |
| Mijn nieuwe relatie is niet wat ik hoopte | Ach, niemand past perfect bij elkaar! |
| De relatie met mijn ouders is verslechterd | Wees blij dat je je ouders nog hebt! |
| Ik voel me neerslachtig en verdrietig | Niet elke dag kan leuk zijn! Morgen is het weer beter. |
Waarom toxic positivity slecht is
Bij toxic positivity reageert iemand anders – of jijzelf overdreven optimistisch of bemoedigend op een negatieve gebeurtenis of gedachte. Zo’n reactie kan schadelijk zijn, omdat het impliceert dat negatieve gedachten er niet mogen zijn.
Het wekt de impressie dat alle negativiteit onderdrukt moet worden om plaats te maken voor positieve gedachten. Maar dat werkt in de praktijk niet zo.
In een eerder artikel schreef ik waarom positief denken niet werkt, namelijk omdat we negatieve gedachten nodig hebben om positieve actie te stimuleren.
Onderdrukken van authentieke gedachten
Door een negatieve gedachte te onderdrukken en niet de boodschap van die gedachte te willen onderzoeken, zet je eigenlijk een val voor jezelf waar je later in zal lopen.
Je onderdrukt namelijk iets wat aandacht verdient. Negatieve gedachten zijn immers een onderdeel van jouw authentieke zelf.
Jezelf toestaan om negatieve gedachten te hebben is de snelste manier om van je negatieve gedachten af te komen. Waarom? Omdat als je die gedachten accepteert, je de verantwoordelijkheid neemt over die gedachten.
Welverdiende good vibes voelen beter
Als je actie onderneemt op die gedachten, creëer je daadwerkelijk ‘good vibes‘ en verdwijnen de negatieve gedachten waarschijnlijk vanzelf.
Met deze tips voor meer zelf-discipline en mijn artikel met tips voor een leuker leven kom je misschien al een heel eind in het accepteren van negatieve gedachten en het creëren van een positieve reactie op die gedachten.
Laten we nog eens kijken naar de tabel van eerder, maar dan met een gezonde reactie die vanuit een onderzoekend perspectief aanzet tot actie (zonder negatief te zijn)
| Opmerking | Gezonde reactie |
| Ik voel me alleen | Van wie mis ik het gezelschap? |
| Ik vind mijn baan niet leuk | Wat vind ik precies niet leuk aan deze baan? |
| Ik vind dit oprecht heel moeilijk | Wat vind ik moeilijk en wie kan me daarbij helpen? |
| Ik voel me overweldigd | Hoe kan ik het beste even rust nemen? |
| Ik weet niet wat ik wil doen | Op welke manier kan ik ontdekken wat ik leuk vind? |
| Dit is te moeilijk voor mij | Is er een alternatief, en wie kan ik om hulp vragen? |
| Het leven voelt zinloos voor me | Waarom voelt het zinloos? Sinds wanneer voel ik dat? |
| Deze ervaring was erg zwaar voor me | Wat was er precies zwaar aan, en waarom? |
| Wat als het niet beter wordt? | Op welke gebieden gaat het op dit moment slecht? |
| Mijn nieuwe relatie is niet wat ik hoopte | Wat gaat er precies niet goed in mijn relatie? |
| De relatie met mijn ouders is verslechterd | Hoe zou ik de relatie kunnen versterken? |
| Ik voel me neerslachtig en verdrietig | Wat mis ik in het leven, waar komt deze emotie vandaan? |
Hoe voorkom je giftige positiviteit in jezelf?
Als je gewend bent om over je negatieve gevoelens heen te walsen met een scala aan positieve spreuken, dan is het misschien lastig om daar vanaf te komen.
Een goede manier waarop je dat kunt doen is met deze startersgids mindfulness. En dan vooral het stuk mindfulness waarbij je bewuster leert worden van je negatieve gedachten en ze er zonder oordeel laat zijn.
‘Zonder oordeel’ betekent dat je de gedachte accepteert zoals hij in je je hoofd opkomt. Dat je niet zegt dat het een slechte gedachte is, maar het ziet als een boodschapper vanuit je onderbewustzijn.
Lees trouwens ook mijn artikel met 11 mindfulnessoefeningen die iedereen kan doen.
Zonder emotie bestuderen
Door zonder emotie naar de gedachte te kijken, kun je ontdekken waarom je die gedachte krijgt. Vervolgens kun je een plan maken waarmee je ervoor zorgt dat de gedachte niet meer terug hoeft te komen.
Negatieve gedachten zijn een uitnodiging om zelf aan de slag te gaan met iets wat er in je hoofd omgaat. Als je die uitdaging aangaat en overwint, maak je persoonlijke groei door.
Die persoonlijke groei ontstaat niet als je alle negativiteit ontkent. Sterker nog: je ontneemt jezelf van persoonlijke groei door een deel van jezelf als slecht te bestempelen en weg te duwen.
Hoe ga je om met giftige positiviteit van anderen?
Als je te maken krijgt met giftige positiviteit van anderen, is het belangrijk om duidelijk en stellig te zijn. Bevestig de intentie van de ander om positief te zijn, maar laat hem ook weten dat zo’n reactie niet helpt.
Wees direct en leg uit hoe de opmerking je laat voelen. Als ze overdreven positieve reacties blijven herhalen ondanks dat jij je ware emoties uit, probeer dan het gesprek om te buigen door meer open vragen te stellen.
Vraag bijvoorbeeld wat zij zouden doen als zij zich in een situatie zoals jij zouden bevinden. Of zoek voortaan steun bij andere mensen die wel meer begrip hebben voor de situatie waarin jij zit.
Hoe kun je gezonde positiviteit cultiveren?
Het ontwikkelen van gezonde positiviteit begint met zelfreflectie en begrip. Bekijk je gedachten, emoties en gedragspatronen vanuit een objectief standpunt en zorg ervoor dat je beperkende overtuigingen of negatieve gedachten die je over jezelf hebt, uitdaagt in plaats van wegstopt.
Onderneem actie om je negatieve gedachten om te zetten in een positievere situatie voor jezelf. Vier de successen die je behaalt bij het creëren van een leuker leven.
Neem elke dag de tijd voor positieve affirmaties die je helpen bij je persoonlijke ontwikkeling, en ontwijk de affirmaties die je gevoelens negeren.
Zoek ook mensen met wie je deze gezonde vorm van positiviteit kunt delen en laten groeien. Samen elkaar ondersteunen in het proces van zelfverbetering is één van de mooiste dingen die er is.
Conclusie
Toxic positivity weerhoudt je er niet alleen van dat je positiever wordt. Je loopt zelfs de kans dat je er slechter van wordt.
Het leven komt namelijk nou eenmaal met negatieve gedachten. Daarvan weglopen is onnatuurlijk.
Zoals wel vaker wordt gezegd: ergens doorheen gaan is vaak veel beter voor je dan er omheen proberen te manoevreren. Het kost in ieder geval minder energie, al lijkt dat misschien niet zo.
Hoe kijk jij naar giftige positiviteit? Heb jij zelf ervaring met het ontvangen of delen van opmerkingen die eigenlijk niet zo handig zijn?
Laat het me weten in de reacties.
Martijn
